CAPUT VII. De hastis. HIDE APPARATUS
| 1 | Hasta est contus cum ferro, cuius diminutivum facit hastile. Nomen autem hasta ab astu sumpsit, unde et astutia. Contus ferrum non habet, sed tantum cuspide acuta est. Virgilius: Ferratasque trudes, et acuta cuspide contos. Contus autem quasi conitus: est enim conus acuta rotunditas. In significatione autem hastae vel hastilium potest tentatio diabolica intelligi, per quam saluti generis humani ipse antiquus hostis invidet, et interfectionem praeparat: unde est illud, quod de Goliath gigante Scriptura refert, dicens: Hastile autem hastae eius erat quasi liciatorium texentium, etc. [I Reg. XVII]. Pugna vero Philistinorum contra Israel non inconvenienter malignorum spirituum praelium adversum Ecclesiam Dei accipi potest. |
| 2 | Inde egreditur de castris, scilicet Philistinorum, vir spurius, nomine Goliath, nimiae magnitudinis: qui bene potest significare diaboli superbiam, quam David noster, singulari certamine congressus, prostravit, ac populum Dei a timore eius eripuit; qui leonem et ursum necavit, ursum, videlicet diabolum: leonem, Antichristum, alterum nunc hominibus latenter insidiantem; alterum in posterum manifestissime saevientem. |
| 3 | Lancea est hasta amentum habens in medio: dicta autem lancea, quod aequa lance, id est, aequali amento ponderata vibratur. Amentum vinculum est iaculorum hastilium, quod in mediis hastis aptatur; et inde amentum, quod media hasta religetur et iaculetur. Clava est, qualis fuit Herculis: dicta, quod sit clavis ferreis invicem religata, et est cubito semis facta in longitudine: haec et cateia, quam Lucilius caiam dicit: est enim genus Gallici teli ex materia quam maxime lenta, quae iacta non quidem longe propter gravitatem evolat: sed quo pervenit, vi nimia perfringit: quod si ab artifice mittatur, rursum redit ad eum. |
| 4 | Lancea enim potest significare passionis dolorem, vel sacramentorum apertionem: unde in Propheta scriptum est: Lanceis suis vulneraverunt me. Et in passione Domini unus militum lancea latus eius aperuit, et continuo exivit sanguis et aqua [Ioan. XIX]. Eleganti ergo evangelista verbo usus est, ut non diceret: latus eius percussit aut vulneravit: aut quid aliud: sed aperuit, ut illic quodammodo vitae ostium panderetur, unde sacramenta Ecclesiae manaverunt sine quibus ad vitam, quae vera est vita, non intratur. |
| 5 | Ille sanguis in remissionem fusus est peccatorum: aqua illa salutare temperat poculum; haec et lavacrum praestat et potum. |